Gri Liste Nedir?
G-7 ülkeleri (ABD, Japonya, Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya ve Kanada), kara para aklamanın uluslararası alanda önlenmesi amacıyla, 1989 yılında, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) bünyesinde Mali Eylem Görev Gücü (Financial Action Task Force – FATF) isimli yapıyı kurmuştur.
FATF, kara paranın aklanması ve terörizmin finansmanıyla mücadelede yetersiz olduğunu tespit ettiği ülkeleri belirli aralıklarla açıklamakta ve söz konusu ülkelere tavsiyeler vermektedir. FATF tarafından verilen iyileştirici tavsiyelere uymayı taahhüt eden ülkeler “gri liste”ye alınıp izleme sürecine tabi tutulurken, tavsiyelere uymayı kabul etmeyen ülkeler “kara liste”ye alınmaktadır.
FATF Genel Kurulu, 21 Ekim 2021 tarihinde, Türkiye’yi “gri liste”ye alma kararı vermiştir.
Türkiye’nin Gri Listeden Çıkması
FATF, 28 Haziran 2024 itibarıyla Türkiye’nin “gri liste”den çıkarıldığını ve artık izleme sürecine tabi olmadığını açıklamıştır. FATF raporunda, Türkiye’nin taahhütlerini yerine getirmek amacıyla, kara para aklama ve terörizmin finansmanı ile mücadele rejimini güçlendirdiği vurgulanmıştır.
Raporda; kara para aklama soruşturmalarını desteklemek için mali istihbarat kullanımının geliştirilmesi, terörizm davalarında daha fazla mali soruşturma yürütülmesi, özellikle kayıt dışı para transferi hizmetleri ve döviz büroları işlemlerinden kaynaklı ihlallerle ilgili olarak caydırıcı yaptırımlar uygulanması, daha karmaşık kara para aklama soruşturmaları ve kovuşturmaları yürütülmesi gibi olumlu gelişmelere yer verilmiştir.
Gri Listeden Çıkmanın Sonucu
Gri listede olmak, en başta ilgili ülkenin yabancı yatırımcı nezdinde itibar ve güven kaybetmesine yol açmaktadır. Örneğin bir ülkeye yatırım yapmak niyetinde olan yabancı fonlar, o ülkenin gri listede bulunması sebebiyle çekingen davranabilmektedir.
Ayrıca gri listedeki ülkelerin dış ticaret yapan şirketleri, ek yükümlülük ve denetimlere maruz kalabilmekte ve bundan dolayı ticari kayıplar yaşayabilmektedir. Yine, dış finansmana erişim noktasında sorunlar yaşanabilmektedir.
Netice itibarıyla, gri listede olmak ülkelerin dış sermaye çekme sürecini sekteye uğratmaktadır. 2018 yılında gri listeye alınan Pakistan ile ilgili yapılan tespite göre o tarihten bugüne kadar Pakistan’dan yaklaşık 40 milyar $ tutarında yabancı sermaye çıkışı gerçekleşmiştir (tek sebep gri liste olmayabilir).
Ülkemizin gri listeden çıkmasıyla, işte tüm bu olumsuz etkiler ortadan kaldırılmış olacaktır. Önümüzdeki süreçte yapılacak iç düzenlemelerle de birlikte, başta uluslararası fonlar olmak üzere yabancı kaynak girişinin hızlanacağını ve hem reel hem de finans sektörümüzün olumlu etkileneceğini öngörüyoruz.
